آموزه های عرفان شیعی در آثار عطار نیشابوری

عرفان شیعی، عرفان ناب اسلامی است که برگرفته از متن قرآن کریم و سنّت و سیره علمی و عملی اهل بیت علیهم السلام می باشد و عرفانی جامع و کامل است. در واقع شیعه حقیقی، عارف واقعی و عارف حقیقی شیعه واقعی خواهد بود. طی بررسی های این پژوهش بسیاری از سخنان عرفا و اهل بیت در مورد شاخصه های عرفان شیعی با یکدیگر مشترک هستند. شاخص های مطرح شده (همچون شریعت محوری، توحید محوری، تمایز خدا و عقل، و...) با عرفان اهل سنت و سایر فرق مشترک اند. بنابراین هیچ دیدگاهی شاخصه های عرفان شیعی را به طورکلی خاص شیعه معرفی نمی نماید. آنچه که این شاخص ها را در عرفان شیعی خاص و مطرح می کند تعریف و مقصود شیعه است که کاملاً متفاوت و گسترده تر می باشد. اما از آنجایی که عرفان شیعی عرفان ولائی است ولایت آموزه ی عرفان شیعی است که حضرت علی (ع) آغازگر و حضرت مهدی (عج) خاتم ولایت است. هدف هدف پژوهش حاضر بررسی آموزه های عرفان شیعی در آثار عطار نیشابوری می باشد. در ابتدا به بررسی آموزه های عرفان شیعی و مقایسه آن با شریعت اسلامی و سپس استخراج تمام جلوه های عرفانی عطار از میان آثار مسلم وی و از میان آنها به استنباط و بررسی عرفانی شیعی پرداخته است. نتایج طبق نتایج به دست آمده می توان گفت: عرفان شیعی به روابط و وظایف انسان با خود، جهان و خدا توجه ویژه ای دارد. درواقع در عرفان شیعه بیشتر به بعد عرفان عملی پرداخته و توجه می شود. بنابراین در پژوهش حاضر عقلانیت و خردورزی، اعتدال و میانه روی، آخرت گرایی در کنار توجه به مسائل زندگی و دنیا را نیز با تعریف اهل بیت جزء شاخص های مختص عرفان شیعی معرفی و بررسی گردید. عطار نیز، اساس همه مراتب کمال را ولایت می داند. از نظر عطار نیز ولایت باطن نبوت و رسالت است. همچنین عطار در آثارش به مسئله ولایت اهل بیت و ختم آن به حضرت مهدی (عج) و به ستایش و ابراز ارادت به اهل بیت خصوصاً حضرت علی به عنوان امام و ولی بسیار پرداخته است. پژوهش حاضر در خصوص مذهب عطار به طور قطع نظری ندارد اما می توان طبق مطالب مطرح شده در این پژوهش گفت عطار به دلیل شرایط زمانی تقیه نموده است.